پرسش :

آگاهي از علم روان‏شناسي تا چه حد در تربيت کودک و نوجوان تأثير دارد؟

پاسخ :
آشنايي با زواياي روحي کودکان و نوجوانان از طريق علم روان‏شناسي براي والدين لازم است؛ البته نه بدين معنا که در اين علم متخصص شوند. آشنايي اجمالي با شاخه‏هاي عمومي روان‏شناسي (صنعتي، جنايي، قضايي، تبليغ و...) و آشنايي بيشتر با شاخه‏هاي مربوط به کودک و نوجوان(باليني، يادگيري، شخصيت، فيزيولوژيک)و آشنايي تفصيلي با روان‏شناسي رشد که نيازها و رفتارهاي کودک در سنين مختلف و نوع برخورد مناسب با او را بررسي مي‏کند، سبب توفيق افزون‏تر والدين در تربيت کودک و نوجوان خواهد شد.
پدر و مادر آگاه از علم روان‏شناسي، مي‏دانند که رفتارهاي نابهنجار فرزندشان، در موارد بسياري ريشه‏ي روحي - رواني دارد؛ بدين جهت در مواجهه با اين گونه رفتارها، در پي ريشه مي‏روند تا با اصلاح ريشه، رفتار نيز اصلاح شود.
به خانواده‏هاي عزيز توصيه مي‏شود وقتي را براي مطالعه‏ي کتاب‏هاي روان‏شناسي و تربيتي اختصاص دهند؛ از همايش‏ها و برنامه‏هاي رسانه‏اي(صدا و سيما)بهره ببرند و در صورت نياز از آرا و کمک‏هاي مشاوران آگاه، متدين و دلسوز استفاده کنند.
در موارد بسياري، عدم آگاهي از زواياي روحي - رواني کودک يا نوجوان، لطمه‏هاي جبران ناپذيري به آنان وارد مي‏سازد. پدري مشاهده مي‏کند که فرزندش ناخن مي‏جود و براي از بين بردن اين اختلال رفتاري يا عادت عصبي او را کتک مي‏زند. با توجه به اين که ناخن جويدن، ريشه‏ي روحي - رواني دارد و به جهت فشارهاي روحي(اختلاف والدين، فرزند جديد، آزار برادر يا خواهر بزرگ‏تر و..) ايجاد شده است، تنبيه بدني، فشار روحي او را تشديد مي‏کند و اگر از ترس پدر، در حضور او ناخن نجود، به طور قطع در غياب او تشديد خواهد شد.
پدري براي از بين بردن اختلال رفتاري ناخن جويدن فرزند خود، از تطميع(اعطاي مبلغي پول به ازاي هر روز ناخن نجويدن)استفاده مي‏کند. در اين شيوه نيز چون ريشه‏يابي نشده و پدر ريشه را اصلاح نکرده است، فشارهاي روحي به شکلي ديگر(براي مثال، شب ادراري)خود را نشان مي‏دهد.
منبع: کتاب نسیم مهر(1)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)